Op zijn vijftiende werd Sam verkracht door zijn stiefmoeder. Dat hij anders was, heeft hij altijd al geweten. Een wat vrouwelijke uitstraling en zijn interesse in mode maakte dat zijn geheim voor de familie niet lang verborgen bleef. Maar van heling na de verkrachting was geen sprake en de banden tussen Sam en zijn familie werden abrupt en definitief verbroken. De financiële bijdrage voor school en levensonderhoud zijn al lang stop gezet. Alleen met zijn zussen heeft hij nog contact.
Hij is nu drie-en-twintig en heeft er voor te zorgen dat het schoolgeld van zijn zussen wordt betaald om te voorkomen dat ze van school worden gestuurd. Hij verdient zijn geld in de mode. Zijn zussen zijn nog jong, 15 en 18 jaar, en het zal niet lang duren voordat de werkelijkheid tot ze zal doordringen. Seks met andere mannen is wat het schoolgeld betaalt. Sam is sekswerker.
Zijn klanten pikt hij op in bars en hotels. Oegandese mannen met verborgen dubbellevens of gewoon de behoefte hun lusten te bevredigen. In het homofobe Oeganda zijn de risico’s voor de sekswerkers zoals Sam talloos.
Verkrachting, mishandeling, ziektes en het weigeren te betalen van het afgesproken bedrag zijn aan de orde van de dag. Door uitzichtloosheid gedreven zijn er velen zoals Sam. In maar liefst in zeven van de tien gevallen is er gedoe nadat een klant is opgepikt. Maar Sam en zijn collega’s staan machteloos. Naar de politie gaan is geen optie in het land waar homoseksualiteit in het wetboek van strafrecht voorkomt. Chantage, verkrachting en vernedering van de slachtoffers zullen eerder door de politie worden vorm gegeven dan de daders te vervolgens.
Naast het geweld is ook het risico op aandoeningen levensgroot. Veel mannen willen onbeschermde seks. Sam draagt uit voorzorg een vrouwencondoom. De klant denkt te krijgen wat hij wil en Sam is enigszins beschermd. Toch zijn de medische kosten hoog. En hulp is niet altijd mogelijk. Als geldgebrek al geen probleem is, dan is het de weigering van arts of ziekenhuis dat wel. Wie te vaak medische hulp nodig heeft voor letsel door mishandeling al dan niet in combinatie met seksueel overdraagbare aandoeningen loopt in het vizier en wordt medische hulp ontzegd. Homofobie is aanwezig in de hele maatschappij.
Om in zijn levensonderhoud te voorzien heeft Sam maandelijks 2 miljoen shilling nodig. Met één klant verdient hij er vijftigduizend. Als er betaald wordt tenminste. Het leven van Sam is hard en rauw. Steun van zijn collega’s hoeft hij niet te verwachten. De concurrentie is moordend. Er wordt onderling geroofd en gestolen. Roddels worden verspreid, zodat klanten van sekswerker wisselen. Wie de mobiele telefoon weet te bemachtigen van zijn collega is spekkoper. Niet alleen verliest de eigenaar zijn lijst met klanten en dus zijn inkomen, schaamteloos wordt de klantenlijst nagebeld en de klant overgeheveld.
De toekomst van Sam is onzeker. Zijn modeopleiding heeft hij bijna afgerond. Het liefst zou hij willen werken als modeontwerper. Maar als Kusha zal hij nergens aan de slag kunnen. Zelfstandig ondernemerschap is het enige wat rest. Maar zonder naaimachine gaat dat niet. En die is duur. Voorlopig zal Sam net als vele anderen zijn geld met seks moeten verdienen.
Maar wie een terneergeslagen persoon denkt te treffen heeft het mis. Sam blijft optimistisch. Of dat ontkenning is of gewoon het feit dat hij nu even onder echte vrienden is op een feest blijft gissen. Na dans, gezang en het bier wacht de nacht. En het werk. Het inkomen blijft nodig. En dag later meldt hij dat zijn portefeuille en telefoon zijn gestolen. Door een collega zo vermoedt hij zelf.
Naschrift: De naam van Sam is gefingeerd om de betrokkene bescherming te bieden.
Foto en tekst: Frank van Dalen
Onderschrift foto: Modeontwerper Sam die zijn geld verdient als sekswerker in Kampala
Kampala Oeganda, augustus 2013