';
Kraakbeweging en het demonstratierecht

Afgelopen zaterdag liep een demonstratie van de kraakbeweging uit de hand. Voor het tweede jaar op een rij. De politie werd toen excessief geweld verweten. VVD raadslid Frank van Dalen was er dit jaar bij om met eigen ogen te aanschouwen wat er plaats vond. Van zijn hand een verslag en politieke stellingname.

Een jaar geleden werd het kraakverbod van kracht. Het leidde tot protesten vanuit de kraakbeweging met als dieptepunt de volledig uit de hand gelopen demonstratie op het Spui één oktober een jaar geleden. Ook dit jaar wilde de kraakbeweging weer van zich laten horen.

In dit land is het een democratisch recht om te demonstreren. Een goed functionerende democratie kan niet zonder. Maar met de rellen van afgelopen jaar in het achterhoofd stelde burgemeester van der Laan een paar simpele spelregels. Geen gezichtsbedekking, geen verstevigde spandoeken die als wapen kunnen worden gebruikt en niet op het Spui. Als alternatieve locatie werd de Stopera aangewezen.

Het was aan dovenmansoren gericht. Om vijf uur trok vanaf het krakersbolwerk Vrankrijk een groep van 100 personen, waar zich later nog zo’n vijftig mensen aansloten, richting het Spui. De politie in vredestenue om mensen vriendelijk te verzoeken weg te gaan, werd snel vervangen door ME’ers in combat, bereden politie en veel zogenaamde stillen om de arrestaties vorm te geven.

Bij café Luxembourg kwamen de krakers en ME tegenover elkaar te staan. Menig kraakdemonstrant had het gezicht bedekt, de spandoeken waren versterkt met tapijt om klappen van de ME op te vangen en PVC-pijpen en hout voor versteviging. En men was waar men niet had moeten wezen, op het Spui dat met de zonnige zaterdag druk was met mensen op de terrassen en winkelend publiek.

Een woordvoerder van de krakers maakte, na een kort gesprek met de ME, de demonstranten duidelijk wat het probleem was. Het kan moeilijk als verassing zijn aangekomen. Maar de oproep om de verstevigde spandoeken neer te leggen en de gezichtsbedekkingen af te doen bleef uit. Zo niet de reactie van de ME. In een korte maar hevige charge ontnam de ME de spandoeken, dreef de groep demonstranten uiteen en sloot de harde kern in. Dat daarbij rake klappen vielen en lichte paniek ontstond door de inzet van paarden is een logisch gevolg van de ontstane situatie.

Vorig jaar werd de politie verweten excessief geweld te gebruiken. Ook nu was die kritiek hier en daar te horen. Maar de ME is er niet om tompoezen uit te delen en het succes van het onder controle krijgen van de situatie zit hem juist in de verassing en kracht. Al met al was de situatie in luttele minuten onder controle.

Ondertussen konden de aanwezige horeca, die na een totaal verregende zomer eindelijk hun terrassen vol hadden, en de winkels de deuren sluiten. Het moet ze veel omzet hebben gekost. Net zo goed als de belastingbetaler opdraait voor de enorme kosten van de politie-inzet. Evenementenorganisatoren die worden doorbelast voor veiligheidsinzet zullen zich achter hun oren krabben.

Uiteindelijk werd de krakers aangeboden vrijwillig in gereedstaande bussen te stappen om naar het Waterlooplein vervoerd te worden en daar de demonstratie, zoals van der Laan van het begin af aan heeft gewild, voort te zetten. Veel mensen hebben dit een absurde situatie gevonden. Maar het voorkomen van rellen op het Spui met gesneuvelde ramen en beschadigde auto’s zoals een jaar geleden is ook een prioriteit voor de burgemeester. Belangwekkender dan dit echter, was de reactie van de kraakdemonstranten. Ze gingen akkoord. Met dat akkoord lag het gezag weer geheel waar het hoorde, bij de staat en niet de autonomen.

Het tekent de staat van de kraakbeweging. Een kleine groep fanatici probeert achterhoede gevechten te voeren. Het maatschappelijk draagvlak voor hun zaak ontbeert. De kraakbeweging zal haar plek in de geschiedenisboeken hebben, maar in het hier en nu spelen ze geen rol van betekenis meer. Na aankomst op het Waterlooplein drong dat besef ook bij een deel van de kraakdemonstranten door en vertrok dat deel onverrichte zaken naar Vrankrijk. Het handjevol demonstranten dat wel de protestmars liep werd begeleid door agenten in vredestenue.

Over een jaar bestaat het kraakverbod twee jaar. Twee demonstraties op een rij zijn uitgelopen op geweld en stevige politie-inzet. Wellicht wil men over een jaar weer demonstreren met als uitgangspunt “jullie wetten zijn de onze niet”. Het recht om je geluid te laten horen, te demonstreren, is een belangrijk democratisch goed dat we moeten verdedigen. De burgemeester heeft naast het beschermen van de democratische rechtstaat ook een verantwoordelijkheid voor openbare orde en veiligheid. Mocht vanuit die invalshoek een toekomstige kraak-demonstratie verboden worden, dan is daar alle begrip voor op te brengen.

Frank van Dalen
Raadslid VVD Amsterdam

 

Frank