';
Onvermijdelijk einde weigerambtenaren

Afgelopen weekeinde stemde de New Yorkse senaat in met de openstelling van het huwelijk voor paren van gelijk geslacht. Daarmee is een einde gekomen aan een jarenlange bij tijd en wijle zeer emotionele en heftige strijd. Nederland kent al ruim tien jaar een opengesteld huwelijk. Maar hier is de strijd nog niet ten einde.

De voorvechters van een opengesteld huwelijk in Nederland konden in 2001 niet voorkomen dat ambtenaren om geloofsredenen mogen weigeren homo- of lesbostellen te trouwen. Van alle landen in de wereld waar het huwelijk is opengesteld geeft alleen Nederland ruimte aan weigerambtenaren. Tien jaar na de openstelling van het burgerlijk huwelijk neemt het ongeduld van de homogemeenschap toe om een einde te maken aan de zogenaamde weigerambtenaren.

En hoewel een Tweede Kamermeerderheid bestaande uit PvdA, VVD, D66, GroenLinks en SP in 2007 nog met het COC een convenant sloten zo snel mogelijk een einde te maken aan weigerambtenaren, bestaan ze ook vandaag de dag nog. Vandaag praat de Tweede Kamer over de weigerambtenaren. De druk op het parlement en minister is groot.

De wet kent geen onderscheid tussen homo- en heterohuwelijken. Ambtenaren behoren de wet zonder aanziens des persoon uit te voeren. Zou een ambtenaar weigeren een huwelijk te sluiten tussen een jood en een christen, tussen een blanke en een neger, de wereld zou terecht te klein zijn. Dat er sprake is van een overgangsrecht, is tien jaar na dato gedateerd. De vrijheid van godsdienst als argument is eveneens sleets. Kerken, waar de religie beleefd wordt, staat het vrij wel of geen “homohuwelijken” in te zegenen. De staat is neutraal. Een moreel oordeel op een door de wet gegeven gelijk recht hoort daar niet bij.

Dat homo’s en lesbo’s in iedere gemeente kunnen trouwen, door een andere ambtenaar van de burgerlijke stand in te zetten, is praktisch van aard. Maar gelijke rechten, non-discriminatie, in het bijzonder vanuit de overheid is niet praktisch. Dat gaat over de wezenlijke aard van de maatschappij die als bescherming van alle minderheden pal moet staan tegen alles wat gelijke behandeling ondermijnd. Een principiële stellingname is hierin essentieel, zoals ook de Commissie Gelijke Behandeling uiteindelijk inzag en zich in 2008 alsnog tegen de weigerambtenaren keerde.

Het draagvlak onder de weigerambtenaar zakt snel weg. Niet alleen bij homo’s en lesbo’s, maar ook bij heteroseksuelen. Toch kunnen heteroseksuele koppels die uit respect voor bijvoorbeeld homoseksueel familielid of vriend niet getrouwd willen worden door een weigerambtenaar dit niet voorkomen. Het publiceren van een lijst van weigerambtenaren is niet toegestaan. Immers, de ambtenaar is neutraal. De burger mag niet kiezen.

Ook binnen het CDA, recordhouder als het gaat om homoseksuele en lesbische bewindspersonen, ontstaan scheuren. De Haagse CDA-wethouder Karsten Klein stelde afgelopen week dat weigerambtenaren een andere baan moeten zoeken en dat minister Bijsterveldt de weigerambtenaren niet langer de hand boven het hoofd moet houden.

En daar is alle ruimte voor. Stond de bescherming van de positie van weigerambtenaren in het CDA-PvdA-CU kabinet nog in het regeerakkoord, deze bescherming is in het regeerakkoord van VVD-CDA verdwenen. Dat betekent dat de Tweede Kamer, inclusief regeringspartij VVD, hun belofte uit 2007 aan de homogemeenschap kunnen nakomen.

Tien jaar na de openstelling van het burgerlijk huwelijk eist de homobeweging boter bij de vis. Het geduld is op, het ongenoegen ongekend groot.

Het ongenoegen loopt zelfs zo hoog op dat stemmen op gaan om emancipatie-minister Bijsterveldt te weren van de Amsterdam Gay Pride. De afgelopen jaren is het gewoonte geworden dat leden van het kabinet meevaren tijdens de botenparade. De morele steun van het kabinet tegen homovijandigheid staat nu onder enorme druk.

In New York kwam afgelopen weekeinde de openstelling van het burgerlijk huwelijk er doorheen omdat conservatieve Democraten en de Republikeinen zich lieten overtuigen. Daar was veel communicatie en druk voor nodig. Het weren van de minister van de Amsterdam Gay Pride is dan ook niet het antwoord, zo lieten COC en gaypride organisatie ProGay verstandig weten.

Maar de tijd raakt wel op. Minister Bijsterveldt heeft laten weten vooralsnog geen einde te willen maken aan de weigerambtenaar. Het woord is vandaag aan de Tweede Kamer. Na een positief gelopen stemming zal de homogemeenschap nog één keer haar vereende kracht moeten laten zien en via de minister het kabinet moeten overtuigen het onvermijdelijk einde van de weigerambtenaar niet langer tegen te houden.

Niet omdat er dan meer homo’s of lesbo’s kunnen trouwen, maar omdat onze samenleving het nodig heeft dat de staat laat zien de vrijheden en gelijke rechten van alle minderheden compromisloos te willen beschermen. Dat is wat vandaag in stemming wordt gebracht en waar de minister een antwoord op moet formuleren.

Frank van Dalen is voormalig voorzitter van COC Nederland en oud-voorzitter van gaypride organisatie ProGay. Hij is tevens lid namens de VVD van de gemeenteraad in Amsterdam.

 

 

 

Frank